Çira terteleyî?

ŞEYDA ASMÎN

Terteleyê Êzidîyan ya kî bi ziwanê Şengalijan Ferman. Her Şengalij tawo ke qisey keno teqez vateyê “verê fermanî û peyê fermanî”vano. Rastîya nê terteleyan çî ya? Sebebê nê terteleyan çî yo? Gereke ma terteleyan senî bigêrîme dest? Hadê ma terteleyê verî fam kerdî la terteleyê nê se serrî?       

Terteleyî encamê!.

Heya terteleyî encamê. Encamê çî yê? Bêgûman dişmen terteleyan virazeno. Mordem şîkîno naye fam bikero. Dişmen o ma o biwazo her çî bikero. Armanca ey çînkerdîşê to yo. Persa muhîme nawa: Dişmen çira şîkîno terteleyan bivirazo. Seba Êzidîyan persa muhîme nawa û gereke Êzidî na perse xo ra pers bikerê û cewabê ci bivînê. Eke cewabê na perse mêrodayene do her tim terteleyî bivirazîyê.       

Cewabê na perse rehet nîyo. Tenê yew cewabê xo çîn o. Ya ke terteleyanê fîzîkî ana serê Êzidîyan bingeh de terteleyê kulturîyê. Kulturo ke nika mîyanê Êzidîyan de virazîyo kulturêde maneno çi kifş nîyo. Êzidî kurdên ke qebûl nêkerdo xo ra vecîyê, nêwaşto kulturê xo vîndî bikerê, xo ver ro dayo. La nika ê halê Êzidîyan ra eser nêmendo. Êzidî hetê kulturî ra rewra amayê qîrkerdene.       

Êzidî zaf zêde bin bandora kulturê PDK yê de yê. Kulturê PDK yê çî yo? Serê de kulturê PDK seba meslehatê xo yê tengî şîkîno her çîyî feda bikero. Zaf zêde madîyatger o. Tenê çîyê madî qiymetin ê. Bênirx o. Ne nirx dano xo ne kî dano dora xo. Bêrûmet o. Çermê rûyê xo zaf qalind o.       Bê keramet o. PDK ya rûsiyaya Kurdistanê çi heyf ke Êzidî kerdê bin bandora xo. Bi pere bi xo ra girêdayê. Kulturê xo mîyanê înan de ramito.       

Mesele; hesabgerî kulturê Êzidiya de mumkîn nîyo ke estbo. Ez qala kulturê Êzidîya yê resenî kena. La nika zaf zêde yo. Komplogerî taybetmendîya serdestan a. Aqlê Êzidîya zaf komploger xebetîno. Gonî serd ê. Bêqîret ê. Vêrê xo ra zaf heskenê. Eke vêrê înan mird bo çîyê xemê înan de nîyo. Kulturê înan ey werî berbat o. Hetê tendurîstiyê ra qet dîqat nêkenê. Hama her çî erzenê zereyê ronî kenê sur û wenê. Şîkînê hîrê cema surkerdiya biwere.       

Aye ra kî Şengal de xebatê zaf hetî gerek ê. Şengal de xebat sebirode cîya wazeno. Sebrê dewrêşa wazeno. Zanayişode ciya wazeno. Zanayîşo normal bes nêkeno. Zanayîşode tarîxî wazeno.       Gerek e ti vîstêk tarîxî ra mevisîyê. Eke ti vîstêk bo kî tarîx ra bivisiyê ti ca de mîyanê rojaneyî de vîndî bibê. Û vîndî bikerê. Bin bikewê.