Pûçbîyayîþê sîyasetî

ENVER YILMAZ
Wexto ke pûçêk bikewo yew çî o pûçbîyayîþ vera-vera xorîn beno û peynî de o çî çin beno þino. No sey dîyalektîkê xoza yo. Her gane peynî de mireno. La merdiþê ganeyan rê yew çî beno sebeb. Sîstemê dewletan û siyaset zî wina yo. Ê bi giranî pê pûçbîyayîþ mirenê. Eke pûçêk bikewo mîyanê sîstemê yew dewlete yan zî sîyasetêk peynî de çinbîyayîþ yeno. La no çinbîyayîþ hêdî-hêdî beno. Rojhilatê Mîyanên de pûç kewto mîyanê sîstemanê pêrune dewletan. Aye ra yo ke mîyanê her dewlete de têmîyanbîyayîþ esto û pûçbîyayî yê. Çimkî heme dewletî kokê xo ser o ney, zulmkerdiþê þarî ser o ameyê awankerdiþ. Heminan de yew hîle yew sextekarî esta. Yanê bingehê heme deweletan de neheqî esta û heme dewletî bi hewayo bêedelet yenê îdarekerdiþ. Zemanêk dewletê Ewropa zî wina bîyî. La dewletê Ewropa þerê dinya yo diyînî ra dima fek zulum û neheqî ra veradayê û mîyanê xo de baþ xirab yew demokrasi awan kerd. Ewropa teberê xo rê zaf biedelet nîya la mîyanê xo de zî heqanê merdiman rê hurmetkar a û sey dewletanê Rojhilatê Mîyanênî nîya. Aye ra Dewleta Tirkan qasê 50 serrîyo ke berê Ewropa de ya û vana ma zî qayîlê bikewê Yewîya Ewropa. Xora ma zanê ke dewletê Ewropa pêro ameyî têhet û organîzasyonê Yewîya Ewropa awan kerd. Yewîya Ewropa ra nat dewlete Ewropa mîyanê xo de þer nêkenê û hurmet nîþanê yewbînî danê. La Rojhilato Mîyanên wina nîyo. Engiþta her dewlete mîyanê dewletanê bînan de ya.
La nê rojanê peyênan de têkîlîya mabênê Ewropa û Tirkîya xirab bîya. Hema vaje na têkîlî qedîyaya. Sebebê xo zaf ê. La sebebo esasî baþ yeno zanayîþ. Çi heyf ke Tirkîya bi sîyasetê AKP tem bîya dewletêka otoritere. Bi wadê demokrasî ameyê sere la bîyê zulumkar. Xora Tirkîya de vere cû zî demokrasi çi bî. La demê hukmatê AKP de yew muya demokrasi zî nêmedena Tirkîya de. Serekkomar Recep Tayîp Erdogan wayîrê AKP, humat û fermendarê Artêþa Tirk û wayîrê þarê tikan o êdî. Xora bi fekê xo vano ‘ez yew þiwane ya. Ganî serekê dewletan sey þiwaneyan bê.’ Erdogan bi no qayde þaranê Tirkîya zî sey mêþinan vîneno. Xora qismêkê þarê Tirkîya bi destê Erdoganî tem ameyo a sewîya mêþinîye. O zî naye zano û xo þiwane îlan kerdo. Þar zî zaf xem nêkeno xora. Bê kurdan û muxalîfan kes nê vateyanê ey ra aciz nêbeno. Ewropa naye vînena. Vînena ke Tirkîya de êdî rejîmê otorîter awan bîyo. Krîterê ke verê cû ewropa vernîya Tirkîya de nabî ro hetê Tirkîya ra nêameyî ca. Meseleya îdamkerdiþî ra bigîrê hetanî xoserbîyayîþê huqûqî zaf meseleyî estê ke Tirkîya bi destê Erdoganî herimnayî. Aye ra cayê Tirkîya hînî mîyanê ewropa de çin o. Çin o ke xo nata weta dana û verê xo daya asya û Rojhilatê Mîyanên û Asya.
Erdogan her roj bi muhacîran Ewropa tehdîd keno. Xora no zî hetê sîyasî û însanî ra çîyêko ehlaqî nîyo. No fikirê Asya, yanê Çîn û Rûsya de ortaxbîyayîþ fikrê ergenekoncîyan o. Tem zî fikre Dogu Perînçekî yo. Xora eke ma baþ biewne mesela Erdogan, Baxçelî û Perînçek bîyê birayê yewbînan û welat bi zîxnîyetê înan yeno îdarekerdiþ. Baxçelî û Perînçek çi wazenê Erdogan ano ca. Xora Erdogan vajo kes nêeþkeno îtîraz bikero. Ê ke îtaraz kerdê bellî yê. Ma dî peynîya înan se bî. Nika înan ra qet vengêk nêvejîeno. Eke Bînalî Yidirim çîyêk vajo peynîya ey zî bena sey ê binan. Semedê otorîterbîyayîþê Erdoganî ma eþkenê bi hezaran nimuneyan bidî. Kamî rê hêrs beno o kes ca de gure ra yeno eþtiþ. Þowmen Okan Bayulgen qurbano peyên o. Bayulgenî semedo ke yew rêzefilme rê hes nêkerd karîyerê ey qedîya. Çimkî a rêzefîlme rê Erdogan hes kerdêne. Ewropa naye vînena. Tena Ewropa ney þarê Tirkîya zî hînî hêdî-hêdî vînenê. Ekonomi berbat bîya û hînî ê zî zûranê xo rê bawer nêkenê. Mîyanê AKP de peserþîyayîþ û perçebîyayîþ dest pêkerd. Xora pûçbîyayîþ rewna dest pêkerdibi.
4287
YENÝ ÖZGÜR POLÝTÝKA